Weksle inwestycyjne a podatek PCC

Ostatnimi czasy ponownie zaczęto poruszać zagadnienia dotyczące weksli inwestycyjnych. W jednym z naszych ostatnich artykułów (link) wyjaśniliśmy jaka struktura transakcyjna stoi za ideą weksli inwestycyjnych. Niemniej równie istotną kwestią jest opodatkowanie takiej inwestycji. Czy wystawienie i nabycie weksla inwestycyjnego jest obarczone obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

 

Jakie czynności podlegają opodatkowaniu PCC?

Regulacje dotyczące podatku PCC są zawarte w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych („ustawa o PCC”). Artykuł 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC określa jakie czynności cywilnoprawne podlegają opodatkowaniu. Są to:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

• umowy dożywocia,

• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

• ustanowienie hipoteki,

• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

• umowy depozytu nieprawidłowego,

• umowy spółki.

Jak można zauważyć, wśród powyżej wymienionych czynności nie ma „wystawienia weksla” ani też żadnej czynności, która wskazywałaby na jakikolwiek bezpośredni związek z taką czynnością. Wobec tego, samo wystawienie weksla nie jest opodatkowane podatkiem PCC. Jednak, jak to bywa w kwestii podatków, sprawa nie jest tak prosta jak mogłoby się wydawać.

 

Problematyka opodatkowania weksli inwestycyjnych

Samo wystawienie weksla inwestycyjnego nie jest czynnością przewidzianą w ustawie o PCC. Mimo tego można spotkać się z sytuacją, w której urząd skarbowy uzna, że transakcja wymaga uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Głównym warunkiem, który będzie miał wpływ na brak konieczności zapłaty podatku PCC przy transakcjach, których przedmiotem są weksle inwestycyjne, jest dokonanie nabycia weksla w zgodzie z przepisami ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku – Prawo wekslowe. Prawo wekslowe dosyć kompleksowo określa na jakich warunkach ma odbywać się wystawienie, jak i nabywanie weksli. Wyjście poza uregulowane w ustawie zasady, może stanowić dla urzędu skarbowego znak, że weksel został nabyty w związku z inną czynnością, która może potencjalnie stanowić podstawę obowiązku zapłaty podatku PCC.

Taka sytuacja powoduje, że sprawa opodatkowania transakcji przestaje być oczywista, zarówno dla stron umowy, jak i urzędu skarbowego. Opodatkowaniu mogą bowiem podlegać czynności cywilnoprawne, w związku z którymi został wystawiony weksel, jeżeli taka czynność znajduje odzwierciedlenie w czynnościach wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, które zostały wymienione wyżej. Potwierdza to nie tylko praktyka stosowana przez urzędy skarbowe, ale i samo orzecznictwo. Naczelny Sąd Administracyjny, w podobnych sprawach wskazuje, że chociaż samo wystawienie weksla nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, podatkowi może jednak podlegać pierwotna czynność cywilnoprawna, o ile jest jedną z czynności wymienionych w ustawie o PCC (zob. wyrok NSA z dnia 10.08.2011 r., sygn. akt: II FSK 380/10).

Przykładowo, jeżeli umowa związana z nabyciem weksla, będzie swoją treścią odpowiadała przepisom o umowie sprzedaży zawartym w kodeksie cywilnym, to taka czynność będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jest ona wskazana w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC (tak m.in. Interpretacja indywidualna z dnia 12 sierpnia 2008 roku, Izba Skarbowa w Bydgoszczy, ITPB2/436-72/08/TJ).

 

Jak w takim razie uniknąć opodatkowania?

Jak już opisano wyżej, istotne jest operowanie w ramach ustawy Prawo wekslowe, w taki sposób, który nie dostarczy urzędowi skarbowemu argumentów ku temu, żeby nałożyć na nas obowiązek zapłaty podatku PCC. Wszystko zależy od tego, w jaki sposób zostanie ułożony stosunek pomiędzy wystawcą a nabywcą weksla.

Dobrą decyzją może okazać się uzyskanie interpretacji podatkowej, która zostanie wydana w świetle określonych przez nas okoliczności. W ten sposób możemy mieć pewność co do konieczności, bądź jej braku, zapłaty PPC.