Elektroniczne doręczenia w postępowaniu cywilnym.
3 lipca 2021 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego. Uzupełniająco, uaktualniono również przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. O szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Nowelizacje te, zawierają w sobie szereg zmian spowodowanych, w głównej mierze, pandemią COVID-19. Jednym z największych przełomów, okazują się być tu doręczenia elektroniczne, mające zastąpić doręczenia tradycyjną przesyłką pocztową. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zagadnienia w tym zakresie.
- Sposób przekazywania informacji
Według ekspertów zaangażowanych we wdrożenie systemu, jest wiele kwestii które nie zostały przez ustawodawcę jasno sformułowane i budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych. Dlatego przedstawiamy poniżej najważniejsze konkluzje w oparciu o informacje przekazywane przez twórców systemu:
- doręczenia mają zastosowanie do wszystkich postępowań, w tym także do tych, wszczętych przed nowelizacją
- pisma mają być kierowane do sądowego Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych („PI”) oraz innych systemów teleinformatycznych. Szereg systemów spowodowany jest tym, że do PI nie przylega m.in. KRS i EPU
- sąd dokonuje doręczenia elektronicznego, jeżeli podmiot o to wniósł bądź wysłał pismo za pomocą systemu teleinformatycznego. Niemniej, w każdej chwili istnieje możliwość rezygnacji z takowej formy przekazu
- zapoznanie się z pismem następuje dopiero po kliknięciu na ikonę dokumentu i wyświetlenie go; zatem, samo zalogowanie się do portalu nie będzie równoznaczne z przeczytaniem informacji
- Data doręczenia
Skutek doręczenia pisma następuje w momencie wyświetlenia go na swoim koncie lub po 14 dniach od momentu jego wpłynięcia do systemu (Art. 1311 §2 KPC). Specjaliści uważają, że w przypadku korzystania z pomocy fachowego pełnomocnika, odkliknięcie pisma przez stronę nie spowoduje skutku doręczenia.
Na chwilę obecną, nikt nie otrzyma również powiadomienia o pojawieniu się nowego dokumentu na serwerze. Jednak z nieoficjalnych źródeł wynika, że PI za jakiś czas zostanie wyposażony w moduł „DORĘCZENIA”, który z pewnością ułatwi poruszanie się po portalu.
Z art. 1311 §2 KPC wynika, że na skutek doręczeń elektronicznych nie należy stosować przepisu z
art. 134 §1. Tym samym, oznacza to, że przynajmniej w teorii, doręczenia mogą następować w nocy oraz dni wolne.
Według nowych założeń powinno się przyjąć, że nastąpi dualizm doręczeń pism. Część z nich, określanych jako „PISMA SĄDOWE” będzie bowiem wysyłanych elektronicznie, a część tradycyjnie. Przy tej drugiej ewentualności, wiadomo tylko, że ma to nastąpić w momencie, gdy pismo miałoby zawierać odpisy pism procesowych stron bądź dokumenty niepochodzące z sądu.
Ciekawostką jest fakt braku definicji „pisma sądowego”, przez co z pewnością nieraz będziemy świadkami sytuacji, w której to samo pismo, sąd wyśle zarówno listownie, jak i elektronicznie. Nasuwa się wskutek tego pytanie – od którego doręczenia będzie płynąć termin?
Niestety, wydaje się, że chwilowo, brak będzie jednoznacznej odpowiedzi w tej sprawie, ale należałoby z ostrożności procesowej liczyć termin od tego pisma, które zostanie doręczone pierwsze.
- Pełnomocnicy
Z dniem 3 lipca, na każdego profesjonalnego pełnomocnika, został nieoficjalnie narzucony przymus założenia konta na PI. Jego brak, skutkuje odebraniem sobie możliwości zaznajomienia się z aktualnymi informacjami m.in. o wyrokach, terminach rozpraw i etapach postępowania.
Aby sprawy mogły zostać automatycznie podpięte pod konto pełnomocnika przez z sąd, ten – w celu weryfikacji w systemie, będzie musiał podać swój numer PESEL. Nieformalnie mówi się, że taka praktyka ma mieć zastosowanie w przypadku pisma rozpoczynającego nowe postępowania lub umocowującego pełnomocnika w sprawie. W innym wypadku, koniecznym będzie niezwłoczne złożenie wniosku o dostęp do sprawy, z uwagi na fakt, że za brak dostępu, w całości obciążony winą zostanie wyłącznie pełnomocnik.
Co więcej, na podstawie Art. 15zzs9 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r., na pełnomocników formalnie nałożono obowiązek podania w ich pierwszym piśmie swojego numeru telefonu oraz adresu email. Niewypełnienie tego wymagania jest odtąd uznawane za brak formalny pisma. Eksperci zalecają jednak, aby te dane podać nie tylko w sprawach nowych, ale i w każdym pierwszym piśmie, które złoży się po wejściu w życie nowelizacji.
Podsumowując, projekt znowelizowania doręczeń w swoich założeniach był dobrym i potrzebnym pomysłem. Niestety, zauważalnym jest brak szczegółowości w przepisach oraz pisanie przez ustawodawców tych zmian szybko i bez dłuższego zastanowienia. W rezultacie, zarówno sądy jak i prawnicy są w znaczącym stopniu pozostawieni swoim własnym przypuszczeniom i przeczuciom.
Przepisy, które miały ułatwić procedury, w chwili obecnej spowodowały kompletną dezorganizację. Rzeczywistość wkrótce zweryfikuje czy zmiany te, w przedstawionej formie były dobrą decyzją.