Praca zdalna – nowe regulacje w Kodeksie pracy

Praca zdalna – nowe regulacje w Kodeksie pracy

 

Regulacje dotyczące pracy zdalnej.

Ogólnoświatowa pandemia wirusa SARS – CoV-2 wywołała konieczność podjęcia przez prawodawców starań, które miały na celu zapobieganie szerzenie się wirusa. Ustawodawca, postawiony przez pandemię w nowej sytuacji, działając ad hoc, wprowadził ustawę z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W art. 3 wspomnianej ustawy została po raz pierwszy w polskim systemie prawnym uregulowano pracę zdalna. Wskazano, iż w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie przez czas oznaczony, pracy w określonej w umowie o pracę poza miejscem jej stałego wykonywania. Była to regulacja szczątkowa i przede wszystkim krótkotrwała, która po zakończeniu pandemii miała zniknąć z polskiego systemu prawnego.

W okresie już post – pandemicznym, można zaryzykować stwierdzenie, że praca zdalna przyjęła się w polskich realiach na stałe i pozostanie już jednym ze sposobów świadczenia pracy na polskim rynku pracy. Ustawodawca został postawiony w sytuacji w której całkowita regulacja pracy zdalnej stała się koniecznością. Prawodawca wprowadził więc do Kodeksu pracy nowy rozdział regulujący pracę zdalną.

Nowo wprowadzony Rozdział IIc do Kodeksu pracy został zatytułowany „Praca zdalna”. Ustawodawca zdefiniował pracę zdalną jako pracę która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Na wstępie zaznaczyć jednak trzeba, że nie każdą pracę można świadczyć zdalnie. Praca zdalna nie może być wykonywana m.in. przy pracy szczególnie niebezpiecznej bądź związanych z czynnikami chemicznymi, fizycznymi albo z wydzielaniem szkodliwych substancji.

 

Miejsce świadczenia pracy zdalnej

Zgodnie z regulacją praca zdalna może być wykonywana w całości w formie zdalnej bądź częściowo w tzw. formie hybrydowej.

Miejsce wykonywania pracy zdalnej wskazuje pracownik. Pracodawca zaś powinien wyrazić zgodę na wykonywanie pracy zdalnej w miejscu wskazanym przez pracownika. Miejscem wykonywania pracy zdalnej przez pracownika może być miejsce zamieszkania co zapewne najczęściej będzie miało miejsce w praktyce. Należy jednak zauważyć, że możliwe są również inne miejsca niż dom albo mieszkanie pracownika.

 

Skierowanie do pracy zdalnej

Pracownik już przy zawieraniu umowy o pracę może porozumieć się z pracodawcą, że będzie wykonywał pracę w formie zdalnej. Pracownik może przejść na pracę zdalną również w trakcie trwania zatrudnienia. Może się to stać z inicjatywy samego pracodawcy albo na złożony przez pracownika wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej.

Warto wskazać, że pracodawca może nakazać pracownikowi świadczenie pracy w formie pracy zdalnej w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu albo okresie, w którym nie jest w stanie zapewnić pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy. W takim przypadku konieczne jest oświadczenie pracownika, iż posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.

W pewnych przypadkach związanych z osobą pracownika jak np. ciążą, sprawowanie opieki nad dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia lub nad innym członkiem najbliższej rodziny bądź inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika o dopuszczenie do świadczenia pracy w formie zdalnej. Pracodawca może odmówić jedynie w przypadku gdy wykonywanie pracy zdalnej nie będzie możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O odmowie uwzględnienia wniosku pracodawca powinien poinformować pracownika.

 

Warunki świadczenia pracy zdalnej

Do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie pracownikowi wykonującemu pracę zdalną wszelkie niezbędne do jej wykonywania narzędzia pracy a także zapewnić instalację, serwis, konserwację narzędzi pracy. Pracodawca powinien także pokryć koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej.

 

Kontrola pracownika w miejscu pracy zdalnej.

Pracodawca ma prawo kontrolować pracownika wykonującego pracę zdalną w miejscu jej wykonywania w godzinach pracy pracownika. Przedmiotem kontroli może być sprawdzenie czy pracownik przestrzega przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, czy procedur ochrony danych osobowych.

 

Zakaz dyskryminacji pracowników zdalnych

Kodeks wprowadza również zakaz dyskryminacji pracownika wykonywującego pracę zdalną. Powinien on być traktowany w ten sam sposób jak pozostali pracownicy, lecz z uwzględnieniem odrębności związanych z warunkami wykonywania pracy zdalnej.