Likwidacja fundacji rodzinnej. Ważne aspekty.

Rozwiązanie fundacji rodzinnej wymaga przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. W praktyce takie postępowanie potrwa co najmniej 12 miesięcy. W okresie likwidacji obowiązują odmienne zasady funkcjonowania fundacji, o których warto wiedzieć już na etapie tworzenia statutu fundacji.

Zgodnie z art. 92 ustawy o fundacjach rodzinnych, otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu rejestrowego o rozwiązaniu fundacji rodzinnej albo podjęcia przez zarząd albo zgromadzenie beneficjentów uchwały o rozwiązaniu fundacji rodzinnej.

W czasie prowadzenia likwidacji nie spełnia się świadczenia na rzecz beneficjenta, ani nie dokonuje się podziału majątku fundacji rodzinnej przed spłaceniem wszystkich zobowiązań wobec osoby innej niż beneficjent. Oznacza to, że otwarcie likwidacji może uniemożliwić pobieranie beneficjentom korzyści z fundacji. Dlatego też przed wszczęciem procedury likwidacyjnej należy bardzo dokładnie przemyśleć dalsze funkcjonowanie na linii fundacja-beneficjenci. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera czas trwania postępowania likwidacyjnej. 

Zgodnie z ustawą o fundacjach rodzinnych, likwidacja ma na celu:

(i) zakończenie bieżących interesów fundacji, (ii) uregulowanie długów (iii) ściągnięcie wierzytelności.

Czas trwania likwidacji będzie zatem również zależny od stopnia skomplikowania spraw, którymi fundacja się zajmowała lub jest zaangażowana. Nie trudno się domyśleć, że w miarę upływu lat funkcjonowania fundacji, jej likwidacja będzie nastręczała więcej trudności i będzie bardziej czasochłonna.

Dodatkowo należy pamiętać, że w procesie likwidacji mamy narzuconych szereg terminów wynikających wprost z przepisów ustawy tj.:

(i) wierzyciele fundacji mają jeden miesiąc na zgłoszenie swoich wierzytelności wobec fundacji,

(ii) wydanie majątku fundacji na rzecz osób uprawnionych jest możliwe dopiero po uprzednim zaspokojeniu wierzycieli i nie może nastąpić wcześniej niż przed upływem jednego roku od dnia ogłoszenia o likwidacji i ww. wezwania wierzycieli.

Już z powyższego wynika, że nawet najsprawniej prowadzona likwidacja musi potrwać ponad rok. Dodatkowo trzeba pamiętać o tym, że jeżeli o rozwiązaniu fundacji rodzinnej ma zadecydować zgromadzenie beneficjentów to mogą pojawić się dodatkowe komplikacje związane z koniecznością uzyskania dodatkowych zgód sądu opiekuńczego, gdyby się okazało, że pośród beneficjentów jest osoba niepełnoletnia. Zgody sądu opiekuńczego w takich sprawach zazwyczaj oznacza dodatkowe 2-3 miesiące oczekiwania. 

Podsumowując:

Już na etapie tworzenia fundacji, należy dobrze przemyśleć ewentualne konsekwencje jej likwidacji a przede wszystkim wpływ jaki likwidacja będzie miała na beneficjentów. W skrajnych przypadkach (gdy świadczenia fundacji są jedynym źródłem utrzymania beneficjentów), beneficjenci mogą zostać odcięci od dostępu do środków fundacji na ponad dwanaście miesięcy.