Planowane zmiany dot. Państwowej Inspekcji Pracy. Czego mogą spodziewać się pracodawcy?

Na stronie wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, w dniu 1 września 2025 r. opublikowano projekt ustawy, o zmianach dotyczących Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw, która ma na celu bardziej skuteczniej i efektywniej przestrzegać przepisów prawa pracy, co wiąże się z poprawą warunków osób wykonujących pracę zarobkową.  

Na czym miałoby polegać rozszerzenie kompetencji i zakresu działań Państwowej Inspekcji Pracy? 

Największą zmianą jest wprowadzenie możliwości wydawania przez inspektorów PIP decyzji dotyczących charakteru zatrudnienia w sytuacjach, gdy umowa o charakterze cywilnoprawnym (zlecenie lub kontrakt B2) faktycznie spełnia warunki umowy o pracę. Zmiana takich umów następowałaby, poprzez wydania decyzji administracyjnych przez okręgowych inspektorów pracy.

Przewidziano również co najmniej dwukrotne zwiększenie wysokości grzywien, za wykroczenia przeciwko prawom pracownika mające na celu zapewnienie skuteczniejszej ochrony pracowników i mające pełnić funkcję odstraszającą dla pracodawców nieprzestrzegających przepisów prawa pracy, jaką inspektorzy będą mogli nałożyć w postępowaniu mandatowym.

Od decyzji będzie przysługiwało odwołanie do sądu pracy, w nowym specjalnym trybie odrębnym. Decyzje w tych sprawach będą podlegały natychmiastowemu wykonaniu w zakresie skutków związanych z nawiązaniem stosunku pracy. W zakresie pozostałych skutków (podatkowych, z zakresu ubezpieczeń społecznych) decyzje będą podlegały wstrzymaniu do dnia upływu terminu na wniesienie odwołania, a w przypadku wniesienia odwołania do dnia przekazania odwołania do sądu pracy; 

Nowa forma szerszych kontroli. 

Również możliwa będzie wymiana danych pomiędzy PIP, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, „ZUS” i Krajową Administracją Skarbową, zwaną dalej „KAS” na potrzeby kontroli. Kolejną nowością będzie możliwość prowadzenia kontroli zdalnych Państwowej Inspekcji Pracy, poprzez wykorzystanie urządzeń technicznych oraz elektronicznej dokumentacji sporządzonej podczas kontroli.

Dodatkowo, projekt wprowadza obowiązek sporządzania dokumentacji pokontrolnej w tym protokołów kontroli, lecz Główny Inspektor Pracy będzie planować kontrole zarówno w perspektywie rocznej, jak i wieloletniej, przy czym podstawą do ich opracowania stanie się analiza ryzyka naruszeń prawa pracy.  

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw znajduje się na etapie prac rządowych i został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Organem odpowiedzialnym za jego opracowanie jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Według założeń projekt ma zostać przyjęty przez rząd w IV kwartale 2025 r.